পথৰুঘাট: উপেক্ষিত সংগ্ৰামী ইতিহাস

ইতিহাসে ঢুকি পোৱাৰে পৰা মানৱ সমাজে নিজা অধিকাৰ সাব্যস্ত কৰিবৰ বাবে বিভিন্ন আন্দোলন আৰু সংগ্রামত লিপ্ত হৈ আহিছে। এই সংগ্ৰামবোৰৰ হেজাৰ লিখিত অলিখিত কাহিনীয়ে উত্তৰ প্ৰজন্মক  চিৰদিন উদ্বুদ্ধ কৰে।   সুখ-ভোগৰ অপৰিমিত  লিপ্সা পূৰণৰ বাবে এই পৃথিৱীত এক শ্ৰেণীৰ ক্ষমতাশালী মানুহে শান্তিপ্ৰিয় ক্ষমতাহীন এক শ্ৰেণীৰ মানুহক সদায় নিয়ন্ত্ৰণহীন ভাৱে শোষণ কৰাৰ ফলশ্ৰুতিত যেতিয়া শোষিত শ্ৰেণীয়ে অতিষ্ঠ হৈ প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ  আৰম্ভ কৰে তেতিয়াই সংঘৰ্ষৰ সৃষ্টি হয় । এনে সংৰ্ঘষই কেতিয়াবা এটা জাতিৰ গৌৰৱোজ্জ্বল ইতিহাস ৰচে । পথৰুঘাটৰ ৰণো তেনে এক সংগ্ৰামী ইতিহাস । ইয়াণ্ডাবু সন্ধিৰ চৰ্ত অনুযায়ী অসম ১৮২৬ চনৰ ২৪ ফেব্ৰুৱাৰীত ব্ৰিটিছ শাসনৰ অধীনস্থ হয়। মানৰ আক্ৰমণত বিধ্বস্ত হোৱা অসমীয়াই প্ৰথমতে ব্ৰিটিছৰ ছত্ৰছায়াতে জীৱন সুৰক্ষিত অনুভৱ কৰিছিল। কিন্তু লাহে লাহে সহজ সৰল দৰিদ্ৰ কৃষকে কোঁচ- আহোমৰ ৰাজত্ব কালত লাভ কৰা সা সুবিধাবোৰৰ পৰা বঞ্চিত হ'ল।   আৰম্ভ হ'ল এটাৰ পাছত আনটো অৰ্থনৈতিক শোষণ। দৰঙৰ কৃষক সকলৰ ওপৰত প্ৰথমে ব্ৰিটিছে  'নাঙল' কৰ লগায় ।নাঙলখনে প্ৰতি তিনি টকাকৈ দিব লগীয়া হোৱাত এই কৰৰ জৰিয়তে ১৮৩২-৩৩ চনত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে চল্লিছ হাজাৰ টকা কৰ আদায় কৰে । এই হাৰত কিছু বছৰ কৰ সংগ্ৰহ কৰাৰ পাছত  নতুনকৈ পিয়ল কৰি বস্তি মাটি, ৰোপিত মাটি আৰু ফৰিঙতি মাটিত নতুন কৰ বহুৱায়।এই নতুন পিয়ল মতে, বস্তি মাটি অৰ্থাৎ দ আৰু খেতিৰ উপযোগী মাটিত বছৰি বাৰ টকা ,বাম বা ওখ খেতিৰ মাটিত এটকা । এইদৰে বৰ্ধিত খাজনাৰ বাবে দৰঙী ৰাইজ অসন্তুষ্ট হ'ল। তদুপৰি  পুলিচ মিলিটাৰীৰ সহায়ত খাজনা নিদিয়া কৃষকৰ সম্পত্তি বাজেয়াপ্ত কৰি অনা কাৰ্যই কৃষকক ক্ষোভিত কৰিছিল। ইতিমধ্যে ৰঙিয়াৰ কৃষক ৰাইজে ৰাইজমেল পাতি বৰ্ধিত খাজনাৰ প্ৰতিবাদত ব্ৰিটিছৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ ঘোষণা কৰিছিল আৰু এই বিদ্ৰোহৰ বাতৰি কামৰূপ আৰু দৰং জিলাৰ চুকে- কোণে বিয়পি পৰিছিল। সেই সময়তে দৰং জিলাৰ কৃষক ৰাইজো এনে শোষণৰ বিৰুদ্ধে প্ৰত্যাহ্বান জনাবলৈ সাজু হ'ল। ১৮৯৪ চনৰ ২৮ জানুৱাৰী, দূৰ-দূৰণিৰ গাঁৱলীয়া কৃষক ৰাইজ খাজনা বৃদ্ধিৰ প্ৰতিবাদত দৰং জিলাৰ ছিপাঝাৰ অঞ্চলৰ পথৰুঘাট নামৰ ঠাইখনত মিলিত হয় । ইয়াতেই হিন্দু-মুছলমান কৃষকসকলে একলগ হৈ অন্যায়ভাৱে আৰোপ কৰা কৰ বৃদ্ধিৰ বাবে‌ ৰাইজে জিলাধিপতি এণ্ডাৰশ্যন আৰু মহকুমাধিপতি বেৰিংটনৰ ওচৰত প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰে। প্ৰায় ২০০ জন মান লোকে সম্পত্তি ক্ৰোক্ কৰিবলৈ যোৱা   বেৰিংটন চাহাবক আগুৰি ধৰে। কিন্তু ব্ৰিটিছ প্ৰতিনিধি বিষয়া সকলে সেই দাবী অস্বীকাৰ কৰিলে আৰু সেই ঠাই এৰি যাবৰ বাবে হুংকাৰ দিলে । কৃষক ৰাইজেও সমানে নিজৰ  দাবীত অলৰ অচৰ হৈ থাকিল । বেৰিংটনৰ নিৰ্দেশত পুলিচ বাহিনীয়ে জনতাক ছত্ৰভঙ্গ দিয়াবলৈ লাঠীচালনা কৰিলে। ৰাইজৰ মাজত উত্তেজনা বৃদ্ধি পোৱাত ব্ৰিটিছৰ অনুচৰ পুলিচ বাহিনীয়ে জনতাৰ ওপৰত গুলী বৰ্ষণ কৰিলে। ৰাইজেও উত্তেজনাৰ বশবৰ্তী হৈ বন্দুকৰ  গুলীৰ প্ৰত্যুত্তৰ দিলে পথাৰৰ দলি চপৰা, কুঁহিয়াৰ,খৰি আদিৰে । সেয়ে ইতিহাসত এই ৰণক 'দলিৰণ' বুলিও কোৱা হয়। পুলিচৰ নিৰ্বিকাৰ  গুলীত ১৪০ জনে প্ৰাণ হেৰুৱালে আৰু বহুজন  চিৰদিনলৈ পংগু হ'ল।আহত সকলকো আটক কৰিলে। বিভিন্ন সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰায় সাত কুৰি শ্বহীদ পথৰুঘাটৰ একেটা স্থানতে সমাধিস্থ হোৱাটো ইতিহাসতেই বিৰল ঘটনা। অসমৰ ইতিহাসত কৃষক প্ৰজাৰ  বুৰঞ্জী লিপিবদ্ধ কৰাত সময়োচিত  গুৰুত্ব দিয়া নহ'ল যাৰ ফলত বিদ্ৰোহৰ প্ৰত্যক্ষদৰ্শী ৰাইজৰ মনৰ কথাবোৰ মনতে থাকিল, পাছৰ প্ৰজন্মই তাক বহু সময়ত লোক কথাৰ দৰেই শুনিব লগা হ'ল।  বেচৰকাৰী হিচাপত ১৪০ জন কৃষকৰ মৃত্যু আৰু ১৫০ জন আহত হয় আনহাতে চৰকাৰী হিচাপত মাত্ৰ ১৫জনৰ মৃত্যু আৰু ৩৭জন আহত হয়। ব্ৰিটিছাধীন অসমত উচ্চ শিক্ষিত অসমীয়া সকলে ব্ৰিটিছৰ আনুগত্য লাভ কৰি সুখে সন্তোষে আত্ম প্ৰতিষ্ঠাৰ দৌৰত নিমগ্ন আছিল।   সেয়ে এই বিদ্ৰোহবোৰ ব্ৰিটিছে কঠোৰ হাতেৰে দমন কৰিব পাৰিছিল। পথৰুঘাটৰ ৰণ কেৱল দৰং তথা অসমৰে নহয় সমগ্ৰ ভাৰত বুৰঞ্জীৰ এক স্মৰণীয় ঘটনা । এই ঘটনাই পৰৱৰ্তী কালত নিশ্চিতভাৱে অসমীয়াক স্বাধীনতা  লাভৰ বাবে জাগ্ৰত কৰাত ইন্ধন যোগাইছিল। কিন্তু দুৰ্ভাগ্যবশতঃ ভাৰতৰ বহু বুৰঞ্জীবিদে পথৰুঘাটৰ ৰণক জালিয়ানৱালাবাগৰ  হত্যাৰ লগত ৰিজনি দিয়ে এই বিশাল  ইতিহাস জড়িত ঘটনাটোৰ সামৰণি মাৰিছে। যিটো ঘটনা জালিয়ানৱালা বাগৰ ২৫ বছৰ আগতেই অসমীয়া মানুহে ব্ৰিটিছৰ বিৰুদ্ধে প্ৰত্যাহ্বান জনাই বিদ্ৰোহৰ বীজ সিঁচি শ্বহীদ বৰণ কৰিছিল সেই ঘটনাটোৱে আজিও ভাৰতীয় ইতিহাসত গুৰুত্ব নাপালে। এই  ঘটনাৰ অন্যতম নিদৰ্শন আছিল হিন্দু, মুছলমানৰ মাজৰ সাম্প্ৰদায়িক একতা  আৰু  অন্যায়ৰ বিৰুদ্ধে কৰা তুমুল প্ৰতিবাদ। সাম্প্ৰতিক কালত যাৰ অভাৱ আমি বাৰুকৈয়ে অনুভৱ কৰোঁ সেইয়া আজিৰ পৰা ২০০ বছৰ আগতেই অসমীয়া মানুহৰ মাজত দেখিবলৈ পোৱা গৈছিল।এই চিৰস্মৰণীয় ইতিহাস যাতে প্ৰতিটো প্ৰজন্মই মনত ৰাখে তাৰবাবে বিভিন্ন ভাষাত প্ৰবন্ধ, তথ্যচিত্ৰ ,কথাছবি আদিৰ দ্বাৰা এই ঘটনাৰ প্ৰচাৰ হোৱাটো নিতান্তই আৱশ্যক।   ২৮ জানুৱাৰী দিনটো কৃষক শ্বহীদ দিৱস পালন কৰিয়ে ক্ষান্ত নাথাকি কৃষক সকলৰ এই ত্যাগৰ প্ৰতি সন্মান জনাই সৰ্বভাৰতীয় পৰ্যায়ত প্ৰচাৰৰ ব্যবস্থা কৰা, পথৰুঘাটত এখন কৃষি মহাবিদ্যালয় স্থাপন কৰাৰ দৰে কিছুমান স্থায়ী আঁচনি হাতত ল'লেহে কৃষক শ্বহীদৰ স্মৃতি যুগমীয়া কৰিব পৰা যাব।